TỔNG HỢP KIẾN THỨC VỀ OXIDE – ACID – BASE - MUỐI

 A – BẢNG MỘT SỐ NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

Số proton	Tên nguyên tố	Phiên âm tiếng anh	Ký hiệu hóa học	CTHH đơn chất	Nguyên tử khối	Hóa trị
30	Zinc	/zɪŋk/	Zn	Zn	65	II
35	Bromine	/ˈbrəʊmiːn/	Br	Br2	80	I
47	Silver	/ˈsɪlvə(r)/ /ˈsɪlvər/	Ag	Ag	108	I
56	Barium	/ˈbeəriəm/ /ˈberiəm/	Ba	Ba	137	II
80	Mercury	/ˈmɜːkjəri/ /ˈmɜːrkjəri/	Hg	Hg	201	II
82	Lead	lead	Pb	Pb	206	II

 

B – CÁC LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ

I/ OXIDE: R_xO_y - “oxide” - /ˈɒksaɪd/ hay /ˈɑːksaɪd/

1-    Đối với oxide của kim loại (hƣớng đến basic oxide):

TÊN KIM LOẠI + (HÓA TRỊ) + OXIDE

Bảng 2: Tên gọi các oxide.

 

KIM LOẠI	TÊN GỌI	VÍ DỤ
Iron (Fe)	Fe (II): ferrous - /ˈferəs/	FeO: iron (II) oxide ferrous oxide
	Fe (III): ferric - / ˈferik/	Fe2O3: iron (III) oxide ferric oxide
Copper (Cu)	Cu (II): cupric - /ˈkyü-prik/	CuO: copper (II) oxide cupric oxide
Chromium (Cr)	Cr (II): chromous - /ˈkrəʊməs/	CrO: chromium (II) oxide chromous oxide
	Cr (III): chromic - /ˈkrəʊmik/	Cr2O3:chromium (III) oxide

 

Lƣu ý: Hóa trị sẽ được phát âm bằng tiếng Anh, ví dụ (II) sẽ là two, (III) sẽ là three. Đối với kim loại đa hóa trị thì bên cạnh cách gọi tên kèm hóa trị thì có thể dung một số thuật ngữ tên thường để ám chỉ cả hóa trị mà kim loại đang mang. Trong đó, đuôi -ic hướng đến hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị cao, còn đuôi -ous hướng đến hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị thấp.

 

 

CTHH	TÊN GỌI	PHÂN LOẠI	ACID TƯƠNG ỨNG	BASE TƯƠNG ỨNG
Na2O	sodium oxide - /ˈsəʊdiəm ˈɒksaɪd/.	basic oxide		NaOH
K2O	Potassium oxide			KOH
FeO	iron (II) oxide hay ferrous oxide			Fe(OH)2
Fe2O3	iron (III) oxide hay ferric oxide			Fe(OH)3
MgO	magnesium oxide - /mæɡˈniːziəm ˈɒksaɪd/.			Mg(OH)2
Fe3O4	iron (II, III) oxide
CaO	Calcium oxide			Ca(OH)2
BaO	Barium oxide			Ba(OH)2
ZnO	Zinc oxide			Zn(OH)2
Al2O3	Aluminium oxide			Al(OH)3
CuO	copper (II) oxide			Cu(OH)2
PbO	Lead oxide			Pb(OH)2

 2-    Đối với oxide của phi kim (hoặc acidic oxide – oxit acid của kim loại):

CÁCH 1:       TÊN PHI KIM +(HÓA TRỊ) + OXIDE

CÁCH 2:

SỐ NGUYÊN TỬ PHI KIM + TÊN NGUYÊN TỐ + SỐ OXYGEN + OXIDE

Bảng 3: Số lượng (Từ 1 – 5) và phiên âm

 

	SỐ LƢỢNG	PHIÊN ÂM TIẾNG ANH	VÍ DỤ AUDIO
1	Mono	/ˈmɒnəʊ/	mono
2	Di	/dɑɪ/	di
3	Tri	/trɑɪ/	tri
4	Tetra	/ˈtetrə/	tetra
5	Penta	/pentə/	penta

Lƣu ý: + Theo quy tắc giản lược nguyên âm: mono + oxide = monoxide, penta + oxide = pentoxide.

- Cách đọc một số acidic oxide

 

CTHH	TÊN GỌI	PHÂN LOẠI	ACID TƯƠNG ỨNG	BASE TƯƠNG ỨNG
CO	carbon (II) oxide hay carbon monoxide	acidic oxide
CO2	carbon (IV) oxide hay carbon dioxide		H2CO3
SO2	sulfur (IV) oxide hay sulfur dioxide		H2SO3
SO3	sulfur (VI) oxide hay sulfur trioxide		H2SO4
N2O	Nitrogen (I) oxide
N2O5	Đinitrogen pentoxide		HNO3
NO2	Nitrogen dioxide
P2O5	phosphorus (V) oxide hay diphosphorus pentoxide		H3PO4
SiO2	Silicon dioxide		H2SiO3

II. BASE : M(OH)_n   - “base” - /beɪs/

- Cách gọi tên:    TÊN KIM LOẠI + (HÓA TRỊ) + HYDROXIDE

- “hydroxide” - /haɪˈdrɒksaɪd/ hay /haɪˈdrɑːksaɪd/

 

CTHH	Tên gọi	Tính tan	Trong đó: M là nguyên tử kim loại n: hóa trị của kim loại Tên Base = Tên kim loại (kèm hóa trị nếu kim loại có nhiều hoá trị như Fe, Cu…)+ hydroxide -   OH: Nhóm hydroxide -   Số nhóm hydroxide trong phân tử Base bằng hoá trị của nguyên tử kim loại (M)
NaOH	sodium hydroxide	Tan
KOH	Potassium hydroxide	Tan
Ba(OH)2	barium hydroxide	Tan
Ca(OH)2	Calcium hydroxide	Tan
Cu(OH)2	copper (II) hydroxide	Không tan
Al(OH)3	Aluminium hydroxide	Không tan
Fe(OH)2	iron (II) hydroxide hay ferrous hydroxide	Không tan
Fe(OH)3	iron (III) hydroxide hay ferric hydroxide	Không tan
Mg(OH)2	magnesium hydroxide	Không tan

III/ ACID : H_nA    - “Acid” - /ˈæsɪd/

-   Một số acid vô cơ:

 

CTHH	TÊN GỌI	LOẠI ACID	GỐC ACID (A)	TÊN GỐC
HCl	hydrochloric acid /ˌhaɪdrəˌklɒrɪk ˈæsɪd/	Gốc acid không chứa oxygen	- Cl	-chloride
HBr	hydrobromic acid /ˌhaɪdrəˌbrəʊmɪk ˈæsɪd/		- Br	-bromide
H2S	hydrosulfuric acid /ˈhaɪdrəʊsʌlˌfjʊərɪk/		= S	-sulfide
			- HS	-hydrogen sulfide
HNO2	nitrous acid /ˌnaɪtrəs ˈæsɪd/	acid có oxygen, hóa trị thấp	- NO2	-nitrite
HNO3	nitric acid /ˌnaɪtrɪk ˈæsɪd/	Gốc acid chứa oxygen, hóa trị cao	- NO3	-nitrate
H2SO3	sulfurous acid /ˈsʌlfərəs ˈæsɪd/	acid có oxygen, hóa trị thấp	= SO3	-sulfite
			- HSO3	-hydrogen sulfite
H2SO4	sulfuric acid /sʌlˌfjʊərɪk ˈæsɪd/ /sʌlˌfjʊrɪk ˈæsɪd/	Gốc acid chứa oxygen, hóa trị cao	= SO4	-sulfate
			- HSO4	- hydrogen sulfate
H3PO4	phosphoric acid /fɒsˌfɒrɪk ˈæsɪd/ /fɑːsˌfɔːrɪk ˈæsɪd/	Gốc acid chứa oxygen, hóa trị cao	- H2PO4	-dihydrogen phosphate
			= HPO4	-hydrogen phosphate
			≡ PO4	-phosphate
H2CO3	carbonic acid /kɑːˌbɒnɪk ˈæsɪd/ /kɑːrˌbɑːnɪk ˈæsɪd/	Gốc acid chứa oxygen, hóa trị cao	= CO3	-carbonate
			- HCO3	-hydrogen carbonate -bicarbonate

*Hoá trị gốc acid bằng số nguyên tử Hiđro liên kết với gốc acid trong acid đó.

- Gốc acid không chứa Oxygen -> đuôi ide /aid/

-                                                                      Gốc acid chứa oxygen, hóa trị thấp -> đuôi ite / ait/

-   Gốc acid chứa oxygen, hóa trị cao -> đuôi ate / eit/

Lƣu ý: Phát âm đuôi đúng /t/ và /d/ để phân biệt rõ các chất sodium chloride (NaCl) và sodium chlorite (NaClO₂) tránh tạo ra sự hiểu lầm.

IV/ MUỐI: M_nA_m

Tên muối = Tên kim loại (kèm hóa trị nếu kim loại có nhiều hoá trị như Fe, Cu)

+ tên gốc acid

KClO₃: potassium chlorate KMnO₄ : potassium permanganate

-   Cách đọc tên một số muối:

 

KIM LOẠI	GỐC ACID	CTHH MUỐI	TÊN GỌI	LOẠI MUỐI
Na (I)	- Cl	NaCl	Sodium chloride	Muối trung hòa
	= SO4	Na2SO4	sodium sulfate	Muối trung hòa
	- NO3	NaNO3	sodium nitrate	Muối trung hòa
	- HCO3	NaHCO3	sodium hydrogen carbonate hay sodium bicarbonate	Muối acid
	= SO3	Na2SO3	sodium sulfite	Muối trung hòa
K(I)	= SO4	K2SO4	Potassium sulfate	Muối trung hòa
Fe(II)		FeSO4	iron (II) sulfate	Muối trung hòa
Fe(III)		Fe2(SO4)3	iron (III) sulfate	Muối trung hòa
Al(III)		Al2(SO4)3	Aluminium sulfate	Muối trung hòa
Cu(II)		CuSO4	copper (II) sulfate	Muối trung hòa
Ba(II)		BaSO4	barium sulfate	Muối trung hòa
Ca (II)	= HPO4	CaHPO4	Calcium hydrogen phosphate	Muối acid
	- Cl	CaCl2	Calcium chloride	Muối trung hòa
	- H2PO4	Ca(H2PO4)2	Calcium dihydrogen phosphate	Muối acid
	≡PO4	Ca3(PO4)2	Calcium phosphate	Muối trung hòa
	- NO3	Ca(NO3)2	Calcium nitrate	Muối trung hòa
Ba(II)	- Cl	BaCl2	- barium chloride	Muối trung hòa
Cu(II)		CuCl2	- copper (II) chloride	Muối trung hòa
Al(III)		AlCl3	- Aluminium chloride	Muối trung hòa
Fe(II)		FeCl2	- iron (II) chloride	Muối trung hòa
Fe(III)		FeCl3	- iron (III) chloride	Muối trung hòa
Mg(II)		MgCl2	- magnesium chloride	Muối trung hòa

Web: giaoanviolet.com